ខេត្ដរតនគិរី ៖ មន្ដ្រីជំនាញ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ នៅខេត្ដរតនគិរី គ្រោងនឹងបង្ក្រាប អាជីវកម្មរ៉ែខុសច្បាប់ បន្ទាប់ពីស្រាវជ្រាវ រកឃើញអាជីវកម្ម រ៉ែមាសជាច្រើនកន្លែង ក្នុងស្រុកអូរយ៉ាដាវ ដែលមានជនជាតិវៀតណាម និងខ្មែរប្រមាណ ២០០នាក់ កំពុងប្រើប្រាស់ ឧបករណ៍ និងសារធាតុគីមី បំពុលបរិស្ថាន យ៉ាងអនាធិបតេយ្យ អស់រយៈពេលជិត ១០ឆ្នាំមកហើយ ។ បន្ទាប់ពីទទួលបាន សេចក្ដីរាយការណ៍ ពីប្រជាសហគមន៍ អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុកខេត្ដរតនគិរី បានចុះស្រាវជ្រាវ កាលពីចុងសបា្ដហ៍មុន និងឃើញកន្លែង ជីកនិងកិនរ៉ែមាសខុសច្បាប់ ជាច្រើនកន្លែង នៅតំបន់ព្រៃមាស ដែលស្ថិតក្នុងឃុំបរខាំ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ។
ប្រភពបានឱ្យដឹងថា ឧបករណ៍ដែល ប្រើប្រាស់នៅតាម ទីតាំងទាំងនោះរួម មានម៉ាស៊ីនភ្លើង ឌីណាម៉ូភ្លើង ម៉ាស៊ីន កិនមាស ប្រដាប់រែងមាស ត្បាល់កិន ភ្ជាប់ទៅនឹងម៉ាស៊ីនគោយន្ដ សារធាតុគីមីបារ៉ត អាងស្ដុកទឹកសម្រាប់លាង និង រំលាយយកមាស ជាដើមដែលស្ថិតនៅ រាយប៉ាយលើផ្ទៃដីប្រមាណជា ៣គីឡូម៉ែត្រ ៤ជ្រុង ទៅតាមខ្សែមាសដែលគេរកឃើញ ។ ក្នុងម៉ាស៊ីនមួយមានអ្នកជីកពី ៣ទៅ៥ នាក់ ហើយពួកគេ បានគេចចេញបាត់អស់ មិនឱ្យជួប និងថតរូបនោះទេ នៅពេលដែល លោកចុះទៅដល់ ។
ប្រភពបន្ដថា គ្រប់ម៉ាស៊ីនទាំងអស់ គឺសុទ្ធតែមានប្រើប្រាស់ សារធាតុគីមី ដូចជាបារ៉ត និងអាស៊ីតខ្លាំង សម្រាប់ចាប់និងរំលាយដី ឱ្យក្លាយទៅជាទឹករ៉ែមាស ក្នុងរយៈពេល ១អាទិត្យ ។ បន្ទាប់មក គឺគេបង្ហូរទឹកនោះ ចោលទៅតាមអូរ និងទឹកភ្លៀងពាសវាលពាសកាល តាមអំពើចិត្ដដែលអាចនឹងបង្ក ផលប៉ះពាល់ដល់ បរិស្ថាន។ គេជឿជាក់ថា ការធ្វើអាជីវកម្មនេះ គឺមានអ្នកមានអំណាច នៅពីក្រោយខ្នង និងការឃុបឃិតគ្នា និងសូកប៉ាន់ បើមិនដូច្នេះទេ គឺមិនអាចដំណើរការ បានច្រើនឆ្នាំ បែបនេះនោះទេ។
ទោះបីយ៉ាងណាលោក ម៉ា វិចិត្រ អភិបាលស្រុក និងជាអតីតអធិការ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ បានអះអាងថា មិនមានការធ្វើអាជីវកម្ម រ៉ែមាសខុសច្បាប់កើតមាននោះទេ នៅតំបន់ព្រៃមាសនោះ ហើយកាលពីមុនការជីករ៉ែមាស បែបអនាធិបតេយ្យ គឺកើតមានតិចតួច មែនហើយអាជ្ញាធរ បានចុះទៅទប់ស្កាត់ និងឱ្យធ្វើកិច្ចសន្យាបញ្ឈប់ បានជាង១០ ម៉ាស៊ីន។ លោក ម៉ា វិចិត្រ បានថ្លែងថា កន្លងមកគឺមានការរក អនាធិបតេយ្យមែន វាធ្វើតាមលក្ខណៈគ្រួសារ កំប៉ិកកំប៉ុក ប៉ុណ្ណោះ។ តែក្រោយមកអាជ្ញាធរ បានប្រើកងកម្លាំង ឱ្យទៅធ្វើកិច្ចសន្យា ហើយឥឡូវស្ងាត់ ឈប់ធ្វើអស់ហើយ ដូចជាមិនមានបញ្ហាអីទេ។
ប្រធានមន្ទីររ៉ែ និងថាមពលខេត្ដ រតនគិរី លោក ហ៊ុន ប៊ុនថាន់ បានមាន ប្រសាសន៍ថា បទល្មើសជីករ៉ែមាស នៅតំបន់ព្រៃមាសនោះ គឺកំពុងតែកើតមានឡើង កាន់តែច្រើនឡើង ក្នុងរយៈប៉ុន្មានខែ ចុងក្រោយនេះ ។ លោកបានបន្ដថាមន្ទីរ បានទទួលការឯកភាព ពីក្រសួងរ៉ែ និង ថាមពលរួចហើយ ហើយគ្រោងនឹងចុះ ចាត់វិធានការច្បាប់ នៅសបា្ដហ៍នេះ ។ លោកក៏បានឱ្យដឹងផងដែរថា ទីតាំងជីកត្បូងនៅក្នុងភូមិបឡយ ឃុំកិះចុង ស្រុកបកែវ ត្រូវបានបង្ក្រាបដោយរឹបអូស បានម៉ាស៊ីន ២គ្រឿងផងដែរ ។ ប៉ុន្ដែអ្នកប្រព្រឹត្ដបានរត់គេចខ្លួន បាត់អស់ហើយ នៅពេលនេះកម្លាំងជំនាញ កំពុងតែស្រាវជ្រាវ រកប្រភពពួកគេ៕ ដោយ:វន័ ឥសាន
